19 Kasım 2015 Perşembe

Surely You're Joking Mr. Feynman

Fizikçi Robert Feynman'ın hatıra kitabından bazı notlar:

Yahudi bir aileden geliyor ama dindar biri değil, hatta 'seçilmiş millet' olmayı da mantıklı bulmuyor. Ama bir seferinde yahudi karşıtı bir hareketin de -çok aktif olarak olmasa da- karşısında yer alıyor.
Ezberci değil. Kesinlikle ezberci değil. Birşeyi öğrenebilmesi için mantığını kafasında oturtması lazım.
Deney yapmayı seviyor, hayata ve işleyiş mekanizmalarına karşı merakı var. Küçükken radyo tamir edermiş, deneme yanılma yöntemi ile bulurmuş sorunu.



Princeton'da, doktora öğrencisi iken başından geçen olay: Elektronlar üzerine bir seminer vermesini istiyor hocası. Hazırlığını yaparken, semineri organize edecek kimse geliyor ve, senin vereceğin seminere Russel'i de davet ettim diyor. Henry Norris Russel, o zamanın en büyük astronomistlerinden. Sonra devam ediyor, profesör von Neuman da ilgilenebilir diye onu da çağırdım diyor. Johnny von Neumann da, dahi bir matematikçi. İsviçre'den profesör Pauli bu sıralar üniversitemizde, onu da davet ettim diye devam ediyor semineri organize eden adam. Bu arada Feynman'ın rengi sararmaya başlıyor isimleri duyunca. Son olarak ekliyor, Einstein nadiren geliyor seminerlere ama senin çalışma ilginçti, o yüzden onu da çağırdım, o da gelecek diyor. Seminer günü sahneye çıkıyor, elleri titreyerek önce denklemleri yazıyor tahtaya. Sonra dönüyor, kendi deyişiyle 'canavar zekalar' var önünde. Elleri titremeye başlıyor. Sonra bir mucize oldu diyor Feynman. Ve o mucize daha sonra defalarca başıma geldi. Fiziğe konsantre olunca, ondan başka hiçbirşey aklımı meşgul etmedi, odada kim varmış kim yokmuş önemsemedim sadece anlattım diyor.

Atom bombasını yapan ekipte çalışmış. Anlattıklarından, o bilimadamı grubunun ana motivasyonunun, 'eğer Hitler atom bombasını daha önce bulursa çok kötü olur, o yüzden önce bizim bulmamız lazım' gibi bir düşünce olduğunu çıkarıyorum. Atom bombasını test edip gördükten sonra o grubun da görevi sona erip dağılmış. Bombanın denendiği akşam herkes kutlama yapıyormuş. Feynman, sadece bir kişinin kutlamalara katılmayıp bir köşede üzüntülü bir şekilde düşündüğünü söylüyor. Manhattan Projesi'nin lideri, Bob Wilson. Yanına gitmiş, neden canının sıkkın olduğunu sormuş. "Çok korkunç birşey yaptık." cevabını vermiş.

Merak eden daha fazlasını kitapta bulabilir. Keyifli bir kitap, dili de (İngilizce) çok zorlayıcı değil, herhalde yazan kimse edebiyatçı olmayınca çok ağır bir dil kullanmamış.

Hiç yorum yok: